Gürer: Çiftçinin kredi borcu 499 milyar lira

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM Plan ve Bütçe komisyonunda Türkiye Merkez Bankası Başkanı Dr. Hafize Gaye Erkan’ın sunumu sonrası yaptığı konuşmada ekonomik durumu değerlendirdi ve Başkana sorular yöneltti. Gürer, “2014 yılında Gıda ve Tarımsal Ürün Fiyatlarını İzleme ve Değerlendirme Komitesi kurulmuştu, 2016 yılında da sekreteryası Merkez Bankasına devredilmişti. O günden bu yana bu düzenlemelerin içinde Merkez Bankası yer alıyor. Sayın Cumhurbaşkanı fahiş fiyatla mücadele edileceğini sık sık söylüyor. Geçtiğimiz yıl ekim döneminde mazot 18-20 lira aralığındayken bugün 40 liraya geldi; gübre de DAP gübre şubat ayında 9.450 lirayken bugün 20 liraya geldi. Bunlar birer fahiş fiyat mıdır? Bunlarla ilgili ne yapıldı? Çünkü tarımsal girdilerin tamamındaki fiyat artışları devam ediyor.” dedi.
ARAÇ MUAYENE FİYAT ARTIŞI
CHP Milletvekili Ömer Fethi Güret artan fiyatlarda dengesizliğe de örneklerle değindi. Gürer “Çok ilginçtir, TÜVTÜRK diye muayene istasyonları var, burayla ilgili de belirleyici kamu. Bakınız, 2021 yılında traktörün muayene ücreti 189 liraydı, 2022 yılında 258 lira oldu, şu anda 575 liraya yapılıyor. Binek otomobillerde ise 2021 yılında 372 liraydı, 2022'de 507 lira oldu, şu anda 1.130 liraya çıktı. Topu topu beş dakikalık muayene ücretinin yüzde 100 artmasını gerektiren ne var?” Diye konuştu.
DÜŞÜK TABAN FİYAT, YÜKSEK GİRDİ MALİYETİ
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer uygulanan ekonomik model ile çiftçi girdi maliyetleri artışına müdahale edilmezken düşük taban fiyat uygulamasına dönüldüğüne işaret etti. Gürer “bu bağlamda yapılan işlemlerdeki fiyat istikrarsızlığı çiftçinin maliyetini artırıyor ama maliyet artarken taban fiyatta bu dönemde uygulamaya konulan politika gereği düşük uygulamaya gidildi. Örneğin, mısırın geçen yılki taban fiyatı 5 lira 70 kuruşken bu yıl 6 lira verilerek yüzde 5'lik bir taban fiyat artışı gerçekleşti. Hâlâ ayçiçekte taban fiyat yok, şeker pancarında taban fiyat yok; bu, çiftçiyi kaygılandırıyor. Taban fiyatlarının düşük tutulacağı izlenimi çiftçinin genel kanısı ve ekmekten korkuyorlar. 499 milyar lira, çiftçinin kredi borcu var. Bu kredi borcu genelde, geçtiğimiz dönemlerde kredi faizinin düşüklüğünden de faydalanılarak döngü olarak devam ediyordu. Görülen o ki bugünkü süreçte yalnızca o değil, bireysel kredi ve bireysel kredi kartı borcu da 2 trilyon 400 milyar lirayı bulmuş durumda. Bunların döngüsünü birden çok kart kullanarak sürdürenlerin, artan faizler ve krediye erişimdeki sorunlarıyla önemli bir travma da yaşanacak yani alana gittiğimiz zaman esnafın artık kredi alamadığını, bu nedenle, krediye erişimdeki sorun nedeniyle bazı esnafların borcunu ödemediği için vergi borçları da dâhil icralık olduklarını görüyoruz. 21 milyon 800 bin kişi de şu anda icra dosyası bulunan noktaya erdi. İşin ilginci, 11 milyon kişinin bu Meclis kararıyla borcu silinmişti, bu yıl için 10 milyonun üstünde yeni icra dosyası geldi. Bu uygulamaların yaratacağı olumsuzluklar yoksulluğu artırıyor, boşanmaları artırıyor, intiharları tetikliyor; madde bağımlılığı köylere kadar inmiş durumda. Ekonomideki bu gidişte bu sıkılaştırmanın da yarattığı yeni sorunlar da var. Bunlarla nasıl mücadele edeceksiniz?” Diye sordu.
HAYVAN İTHALALTI DEVAM EDİYOR
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer “Girdi maliyetlerinin önümüzdeki süreçte artmasıyla, çiftçiliğin giderek daha da zorlaşmasının yanında 2023 yılında hayvan ithalatının sona ereceğini bir önceki dönemin Bakanı açıklamıştı ama bakıyoruz ki hayvan ithalatı da giderek artıyor ve kaynakların önemli bölümü de yurt dışına gönderiliyor. Yani Türkiye mercimeği Kanada'dan, buğdayı Ukrayna'dan, ayçiçek yağını Ukrayna'dan, Rusya'dan ya da Brezilya'dan, Bosna'dan da hayvan almaya neden muhtaç duruma düşürülüyor da bunlarla ilgili bir politika geliştirilmiyor? Şu anda Türkiye'nin ekimden uzaklaşan 5 milyon hektar tarım arazisi ekilse yurt dışına döviz gidişinin önemli ölçüde önüne geçilecek.” Dedi Gürer Merkez Bankasının, Bakanların da oluşturduğu gıda ve tarımsal ürün fiyatını izlemeyle ilgili kurulda ne yaptığını açıkçası merak ediyorum çünkü raftaki ürün her gün artıyor. Artık simitle, suyla hesap yaparsak asgari ücretlinin yaşayamaz boyuta geldiği bir konumdayız. Bu istikrar ne zaman sağlanacak? Fiyatlar ne zaman dengeye gelecek? Alım gücü ne zaman olacak?
Kıtlık tanımını yaparken sıkça kullandığım bir ifadeyi de yinelemek isterim. Cebinizdeki para raftaki ürünü almanıza yetmiyorsa o da dolaylı bir kıtlıktır. Onun için şu anda çocuklar okula aç gidiyor. Et ve sütün, sütten mamul ürünlerin fiyatlarındaki artış ne yazık ki yoksullaşan hanelerin bu ürünlere erişiminin de önünü kesiyor. Bunlarla ilgili geliştirdiğiniz politikalar nedir diyorum,” diye soruları Merkez Bankası Başkanına yöneltti.
TL İLE HANGİ ÜLKE İLE TİCARET YAPILIYOR?
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer; ‘’Cumhurbaşkanı sık sık "Türk lirasıyla ticareti geliştireceğiz." diyordu, biraz evvel sayın vekil de bir ifade kullandı. Şu anda kaç ülkeyle yerli para üzerinden ticari ilişki sürdürüyoruz?” dedi.
ERKAN: 2024 YILINDA İYİLEŞME
1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 42’inci maddesi gereğince Merkez Bankasının faaliyetleri hakkında Meclisi bilgilendiren Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan “ Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanıncaya kadar parasal sıkılaştırmayı sürdüreceklerini belirtti.
Erkan, “ Sayın Cumhurbaşkanı beni TCMB Başkanı olarak atadığında “TCMB Kanunu’na uygun bir şekilde fiyat istikrarını sağlayın, hayat pahalılığını bu milletin gündeminden çıkarın.” şeklinde talimat vermişti. Biz talimatı bir defa aldık ve onun doğrultusunda yolumuza devam etmekteyiz. Daha evvel bahsettiğim gibi, arkadaşlarımın çalışmaları büyük özveriyle, büyük teknik çalışmalarla, titizlikle ilerliyor; bunlara da gölge düşürmek istemeyiz” dedi.
Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkal, “Örneğin taşıt kredilerindeki koyduğumuz üst sınırla birlikte, tabii, o kredilerdeki azalmadan dolayı oradaki talebin de azaldığını görüyoruz ama ihtiyaç kredilerinde böyle bir üst sınır koymadık, tarım kredilerinde, esnaf kredilerinde asla böyle bir üst sınır koymadık. Dediğim gibi, bu makro ihtiyati... Normalde olmasa biz bunu bu şekilde düzenlemeyi getirmezdik şu noktada ama olduğu için bunu da önümüzdeki politikamızda eş güdümlü bir şekilde onun yararına ve milletimizin refahını koruyacak şekilde kullanmayı görev biliyoruz aynı zamanda.” Diye konuştu ve diğer soruları yazılı yanıtlayacağını ifade etti.
(Dahi GEDİK)