Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, 2025 yılı tarım kesimini bütçeden ayrılan kaynak ve banka borçları üzerinden değerlendirdi.
Gürer, tarım kesimi borç yükü ve desteklerin yetersizliğini vurgularken, tarımda yaşanan sorunların daha da derinleşeceği uyarısında bulundu.
ÇİFTÇİNİN BORCU 800 MİLYAR LİRAYI AŞTI
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yaptığı açıklamada çiftçilerin borç yüküne dikkat çekerek, “2025 yılında çiftçilerimiz bankalara 784 milyar lira kredi borcuyla girdi. Piyasaya olan borçlarıyla bu rakam 800 milyarın üzerinde. İki milyon üç yüz bin civarında ÇKS’ye kayıtlı çiftçimiz var. Borçlu olmayan çiftçimiz yok.” dedi.
Bu tabloya rağmen, iktidarın tarım kesimine yönelik yeterli desteği sağlamadığını belirten Gürer, Tarım Kanunun 21. maddesine işaret etti: “Tarım kanunun 21. maddesine göre milli gelirin yüzde birinin çiftçiye verilmesi gerekiyor. 2025 yılı için bu destek 615 milyar lira olmalıydı. Oysa çiftçiye ayrılan destek 135 milyar lirada kaldı. Cumhurbaşkanlığı verilerine göre Tarımsal destekleme bütçesinde Mazot için 20 milyar TL ,gübre için 8 milyar 281 milyon TL,sertifikalı tohum ve fidan kullanımı için 2 milyar 352 milyon TL ,Fındık için 901 milyon TL,Çay Budama Tazminatı ve masrafları için 2 milyar TL, fark ödemesi için hububat ve bakliyata 32 milyar 489 milyon TL,Çay için 2 milyar 500 milyon TL, Arz açığı olan ürünler kütlü pamuk,dane zeytin,ayçiçeği,soya fasulyesi, kanıka,dane mısır,aspir için 7 milyar 337 milyon TL ,Hayvancılık destek ödemeleri için 27 milyar150 milyon TL,Kırsal Kalkınma amaçlı Tarımsal Destekler için 10 milyar 200 milyon TL,Tarımsal Destekleme Tarım Sigortası için 20 milyar TL Diğer tarımsal amaçlı destekler sertifakılı fidan ve tohum üretimi, tarımsal yayım danışmanlık, çiftlik muhasebe veri ağ ,Ar-Ge,Lisanlı depoculuk ,tarımsal sulama elektrik desteği ,tarımsal sulama amaçlı su kullanım hizmet bedeli destekleri içinde 724 milyon TL olmak üzere toplamda 135 milyar TL 2025 yılında Bütçeden destek verilmesi planlandı.Tarım Kanununa göre verilmesi gereken 615 milyar TL den 480 milyar TL kesinti yapılmış oldu. Desteklerde zamanında verilmediği gibi çiftçi ve besici için bölündüğünde düşük rakamlar ortaya çıkıyor.Buzağı için verilen desteğe 50 kilo süt yemi iki torba dahi alınamıyor.Toplama rakamlar dağılınca anlamlı olmuyor.Ağustos 2024 hasatı biten buğday desteği daha verilmedi. 2025 yılı Mart ayında verileceği söyleniyor.Bu durumda destekte enflasyonla eriyor ve destek bir fayda sağlamıyor .”dedi.
“MAZOTTA VERGİ YÜKSEK, DESTEK DÜŞÜK”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, çiftçilere yönelik mazot desteğinin de yetersiz olduğunu vurguladı. “2025 yılında bütçeden çiftçiye yalnızca akaryakıttan verilen destek 20 milyar lira. Yani mazot desteği 20 milyar lira. Oysa ÖTV ve KDV olarak çiftçiden bunun iki katından fazla vergi alınıyor,” diye konuştu. Gürer, “Çiftçi diyor ki bize 20 milyar lira mazot desteğini vermeyin. Mazotta ÖTV ve KDV’yi kaldırın. Yılda ortalama 3-3,5 milyar litre tarım kesimi mazot tüketiyor, 50 milyara yakın vergi ödüyor. Böyle olunca mazottaki destek de destek anlamına gelmiyor” dedi.
“ALIM FİYATLARI ENFLASYONUN ALTINDA OLMAMALI”
Çiftçilerin ürettiği ürünlerin sıkı para politikası nedeni ile TMO tarafından uygulanan düşük alım fiyatları kaygısını da yaşadığını belirtti. Ömer Fethi Gürer, bu durumun üretimde yeni sorunlara yol açacağını söyledi. Gürer “ 2024 yılında yalnız hububatta öngörülenden 3 milyon 400 bin daha düşük üretim oldu. Farklı nedenlerle ortaya çıkan üretim kaybı düşük alım fiyatı uygulandığında yeni sorunlara neden olanilir. Bu yıl için mutlak surette kamu alım fiyatları enflasyonun altında kalmamalıdır,” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, artan girdi maliyetlerinin çiftçileri zor durumda bıraktığını dile getirdi.
Girdi maliyetlerindeki artışın çiftçiyi nasıl etkilediğini örneklerle açıklayan Gürer, “Son dönemde gübreye gelen zamlarla çiftçinin gübre kullanımı da azaltı. Sürekli gübreye zam geliyor. 2020 yılında tonu 2140 TL olan DAP gübre 2024 yılında 18bin 350 TL ile başlayan ton fiyatı 24Bin 700 TL ile bitti.Bir yılda gelen zam 2020 yılı fiyatı katladı.Üre Gübrede de 2020 yılında tonu 1860Tl iken 2024 yılına 12 bin 600 TL ton fiyatı ile başlayıp 17 bin 250 TL ile 2024 yılını tamamladı.En çok kullanılan taban ve üst gübre fiyatlar bu kadar artarken gıda da fiyatlar nasıl düşecek.? Daha çiftçi tohumu toprağa attığında girdi fiyat bir yıl öncekine göre katlamış oluyor.İlacı, tohumu, gübresi, mazotu, tarla kirası,elektriği, işçiliği arttıkça girdi maliyetlerinin yükselmesi çiftçinin gelir-gider dengesini bozuyor.Maliyet katlıyor.Düşük alım fiyat uygulaması da çiftçiyi boğuyor.” dedi.
YEM DE DURMUYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer AKP iktidarının 2010 yılında başladığı et ve hayvan ithalatını “sürekli bitireceğiz” diye diye hayvan ithalatına devam ettiğini ve 2025 yılında da ithalatın süreceği açıklandığına işaret ederek “Hayvancılık yapanlarda yeme sürekli zam geliyor olmasından dertliler.Et ve süt besicisi yem fiyatları sübvanse edilip,ithal yerine yerli hayvancılığı geliştirilmesi sağlanmadıkça sorunlar bitmez,et ucuzlamaz böyle giderse sütte de sorunlar katlar.Olan hayvancılık yapan ile rafta ürün alana olur,arada aracılar,İthalatçılar kazancı katlar” diye konuşuyorlar “ dedi.
“DESTEKLERİN YETERSİZLİĞİ ÜRETİMİ ZORLAŞTIRIYOR”
CHP Milletvekili Ö.Fethi Gürer, desteklerin yetersizliği nedeniyle çiftçilerin üretimde zorlandığını belirterek, iktidar çiftçilere gerçekçi ve yeterli destekler sağlamalıdır. Desteklerin yetersiz olması çiftçiyi üretimde zorluyor. 2025 yılı içinde çiftçiye yeterli destek verilmezse çiftçiler için zor bir yıl daha, üreticiyi de çiftçiyi de besiciyi de bekliyor. Tarımda sorunun varlığını görmeden çözüm olmaz. Gıda fiyatları bu zihniyet ile düşmez” uyarısında bulundu.
(CHP Niğde)
