Kültürlü insanların en büyük dostu, yardımcısı ve eğlencesidir kitaplar. Bir Afrika atasözü, “Kitap, cepte taşınan bir çiçek bahçesidir” der. Kitabı ifade eden anlamlı ve güzel sözlerden biridir. Kitaplar fertlere gerçek yol gösteren, insanlar gibi ikiyüzlülük yapmadan bilgiler verir ve okuyucuya görevlerini hatırlatır.
Her okunan kitap okuyanı fikren yüceltir, güzel fikirler verir. Kitapları anlayarak okuyan, her satırdan yeni anlamlar çıkaran, okudukları kitaplarla kendini geliştirenler için iyi bir hazinedir. Bu hazine okudukça eksilmez artar. Okuyanın değerini de artırır.
Her kitaptan üst düzeyde istifade edilmeyebilir. Kitapların da okuyuculara verdikleri farklıdır. Bazı kitaplar espri, nükteli ve maceralarla dolu olduğu için zevke, bazıları eğittikleri yeni fikirler verdikleri için bilgiye, bazıları da farklı bakış açıları sundukları için felsefeye, mantığa hitap ederler. Kitapları okura değer kattıkları için sadece bu kadarıyla da düşünmemeliyiz. Keşfedilen yeni yerler, gizemli mekânlar, yeni kelimeler öğretmekle düşünce yapısını da zenginleştirdiğini de görmeliyiz.
Kitaplarda bizim düşündüklerimizin, inandıklarımızın aksi de yazılabilir. Kendi düşüncelerimizle yazarın düşünceleri ters düşebilir. Kendi düşüncelerimiz kitaptaki düşüncelere karşı baskın çıkıyorsa onun düşüncelerine saygı göstermekle birlikte kendi düşüncemizi sürdürürüz. Güçlü fikirlere sahip olanlar kitaplardan korkmaz. Kitaplarla pek ilgisi olmayan düşüncesi fazla gelişmemiş kişiler korkar. Kitaplara mesafeli durur.
Kitaplar da dostlar gibidir. Seçici olmalı fakat iyi bakmalıdır. Bilgimizin kaynağı, haznesi ve hazinesidir. Genel kültürümüz kitaplarla daha da kuvvetlenir. Sürekli kitap okumakla hayatta karşılaşabilecek sorunlar karşısında çok daha etkin çözümler üretilebilir. Çevremizdeki insanlarda göremediğimiz anlayışı, olgunluğu, avunmayı kitaplarda buluruz. Kitaplar herkese değil, sevgili bir dosta, arkadaşa kavuşmak isteyenler mutluluğu bulur. Bu haliyle kitaplar insanın yaşama sevincine sevgi gücü verir. Kitaplar zekâyı artırdığında tehlikeleri de azaltır. Zihni özgün ve diri kılar. Okuma zihin için en soylu bir eylemdir; iyi okuma güçlendirir.
Kitaplarında kusurluları vardır. Bazı kitaplar boş, çok azı da zararlı olabilir. Kitapta seçici olmak zaman ve donanım açısından gereklidir. Edebi nitelikten mahrum berbat kitaplar insanların zamanlarını almakla kalmazlar dikkatlerini de dağıtırlar, paralarını da çalmış olurlar. Kötü kitap aklı harap eder. Kötü kitaplar çok az veya iyi kitaplar çok fazla okunmaz. Okumanın seyrini iyi okurlar daha iyi duruma sokabilir. Kitaplar çok ancak zaman kısa, insan için sınırlıdır.
Bir kitabı satın almakla o kitabın içindekileri elde etmek başka şeydir. Kitap alındığında okunur ve düşünüldüğünde o kitap faydalı olur. Bazı kitaplar ikinci kez okunduğunda kavranır. Tekrar okununca okuyanın ruh hali, zihni yapısı birbirinden farklı olabilir.