Niğde Astelya Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim Merkezi kurucusu klinik psikolog Gamze Özbek yalan kavramı üzerine gazetemiz Niğde Haber’e oldukça değerli açıklamalarda bulundu.
Bireylerin yaşamlarının farklı dönemlerinde yalan kavramına nasıl yaklaştığını, bunun gelişim sürecindeki önemini ve olası risklerini değerlendirdi. Klinik Psikolog Gamze Özbek, yalanın aslında gelişimsel bir süreç olarak başladığını, ancak bazı durumlarda sağlıksız bir alışkanlığa dönüşebileceğini belirtti.
ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE YALANIN BAŞLANGICI
Klinik psikolog Gamze Özbek’e göre, yalan söyleme davranışı, çocukların doğru ve yanlışı öğrenmeye başladıkları 2,5-3 yaşlarında başlar. Bu dönemde çocuklar, anne ve babalarının tepkilerinden kaçınmak amacıyla durumu farklı anlatmaya başlayabilirler. Özbek, "Bu yaşlardaki çocuklar, ebeveynlerinin yaptıkları bir davranışa olumsuz tepki vereceğini anladığında, durumu daha az tepki alacak şekilde anlatmayı tercih edebilir. Eğer bu yaşta doğru ve yanlışı ayırt etmeye başlamış ve bazı olayları farklı yorumlayabiliyorsa, bu çocuğun gelişim dönemini sağlıklı geçirdiğine işaret eder," diye açıklıyor.
ERGENLİKTE KİMLİK ARAYIŞI VE YALAN
Ergenlik dönemi ise bireyin çocukluktan genç yetişkinliğe geçtiği, kimlik karmaşası yaşadığı bir süreçtir. Bu dönemde bireyler, farklı düşüncelere sahip olmanın yanı sıra ebeveynlerinden ayrışan bir kimlik kazanmaya çalışır. Gamze Özbek, "Ergen birey ailesiyle ters düşen görüşlerini gizleyebilir, hatta 8açığa çıktığında yalan söyleyebilir. Kimlik karmaşası yaşayan gençler, aileleriyle çatışma yaşamamak için kendi fikirlerini gizlemeyi seçebilir. Böyle durumlarda ebeveynlerin çocuklarıyla çatışmaya girmek yerine onların düşüncelerine saygı göstermesi önemli," şeklinde konuştu.
YETİŞKİNLİKTE YALANIN SAĞLIKSIZ KULLANIMI
Klinik Psikolog Gamze Özbek, yalanın gelişim sürecinde yer alan bir olgu olduğunu, ancak zamanla bireyin kendini koruma amaçlı kullandığı bu davranışın sağlıksız bir hâle gelebileceğine dikkat çekti. Özbek, “Başı sıkıştığında sürekli yalan söyleyerek kendini kurtarmaya çalışan, bu davranışı çıkarları doğrultusunda diğer insanlara zarar verecek şekilde kullanan bireyler, yalanı sağlıksız bir biçimde kullanan bireylerdir. Yalan söylemek, kendimizi koruma amaçlı olsa bile başkalarının aleyhine bir duruma dönüştüğünde ilişkilere ve bireye zarar verebilir. Bu tür yalanlardan kaçınılması gerekir," dedi.
YALANIN OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİ
Gamze Özbek, yalanın kimi zaman bireyin kendini koruma ve sosyal uyum sağlama adına kullanıldığını, ancak başkalarına zarar verdiğinde sorunlu bir hal aldığını vurguluyor. Gelişim dönemlerinin her birinde yalanın farklı işlevleri olduğunu belirten klinik psikolog Gamze Özbek, bireyin içinde bulunduğu psikolojik sürece göre bu davranışı yönetmeyi öğrenmesinin önemine işaret etti.
Son olarak Gamze Özbek, ebeveynlerin çocuklarının düşüncelerini ifade etmesine izin vererek onları daha sağlıklı bireyler olarak yetiştirebileceğini, çocuk ve gençlerde yalan söyleme davranışının sağlıklı yönetilmesinin bu açıdan önemli olduğunu vurguladı.
(Çağlar TUNCER-Özel Haber)
