2024 yılında, TÜİK tarafından ilk kez bağımsız olarak gerçekleştirilen Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 6-15 yaş grubundaki çocukların dijital dünyadaki davranışlarını kapsamlı bir şekilde ortaya koydu. Araştırma, çocukların internet, sosyal medya ve dijital oyunlar gibi teknolojileri daha yoğun kullanmaya başladığını, cep telefonu/akıllı telefon gibi kişisel cihazlara sahip olma oranlarının arttığını ve bu eğilimlerin sosyal ve akademik yaşamlarına etkisini gözler önüne seriyor.
Araştırma, çocukların kişisel teknoloji kullanımında da artış olduğunu ortaya koydu. 2024 yılında çocukların %63,8’i bilgisayar, cep telefonu, akıllı saat veya oyun konsolu gibi en az bir bilişim teknoloji ürününe yalnızca kendilerinin sahip olduğunu bildirdi. Özellikle cep telefonu/akıllı telefon sahipliği %43,9’a yükseldi. Erkek çocuklarda teknoloji sahipliği oranı %66,9 iken, kız çocuklarda %60,5 olarak belirlendi.
İNTERNET KULLANIMI ARTARAK %91,3’E ULAŞTI
2021 yılında %82,7 olan çocuklardaki internet kullanım oranı, 2024'te %91,3’e yükseldi. Erkek çocukların %92,2’si, kız çocuklarının ise %90,3’ü internet kullandığını belirtti. İnternet kullanımında yaşanan bu artışa rağmen, düzenli internet kullanım oranında hafif bir düşüş görüldü. 2021’de %98,6 olan düzenli kullanım oranı, 2024'te %97,4 olarak kaydedildi.
Dijital dünyada geçirilen süre de dikkat çekici bir şekilde arttı. Hafta içi çocukların %42,9’u, hafta sonu ise %53,6’sı günde en az iki saat internet kullanıyor. Bu süre 11-15 yaş grubunda daha yüksek seyrederken, küçük yaş grubunda nispeten daha düşük kaldı.
VİDEO İZLEMEK VE ÖDEV YAPMAK İLK SIRADA YER ALDI
Düzenli internet kullanan çocukların en sık yaptığı faaliyetler arasında video izleme %83,9 ile ilk sırada yer aldı. Ödev yapmak veya çevrimiçi derslere katılmak %75 ile ikinci sırada yer alırken, %72,7 oranında çocuk oyun oynama ya da oyun indirme amacıyla internet kullanıyor. Buna karşılık, e-posta gönderme veya alma gibi geleneksel faaliyetlerin oranı sadece %13,2’de kaldı.
SOSYAL MEDYA KULLANIMI %66,1’E ÇIKTI
Araştırma, sosyal medya kullanımında da önemli bir artış olduğunu gösteriyor. 2024 yılında çocukların %66,1’i sosyal medya kullanırken, erkek çocukların %68,1’i, kız çocukların ise %64’ü sosyal medyada aktif olduğunu belirtti. Sosyal medya kullanımı 6-10 yaş grubunda %53,5 iken, 11-15 yaş grubunda %79’a yükseldi. Düzenli sosyal medya kullanan çocukların %49,5’i hafta sonu, %37,1’i ise hafta içi sosyal medyada günde iki saatten fazla zaman geçiriyor. En popüler platform, her iki yaş grubunda da %96,3 oranla YouTube olurken; 6-10 yaş grubu için TikTok, 11-15 yaş grubu için Instagram ikinci sırada yer aldı.
ÇOCUKLARIN %96,3'Ü YOUTUBE KULLANDI
Çocukların en fazla kullandıkları sosyal medya platformu, %96,3 ile YouTube oldu. Bunu sırasıyla, %41,5 ile Instagram, %26,2 ile TikTok, %21,4 ile Snapchat, %13,6 ile Pinterest, %9,5 ile Facebook ve %4,9 ile X izledi. Yaş gruplarına göre sosyal medya platformlarının kullanımı incelendiğinde; YouTube her iki yaş grubunda da en fazla kullanılan uygulama oldu. İkinci sırayı 6-10 yaş grubunda %11,7 ile TikTok, 11-15 yaş grubunda ise %63,0 ile Instagram aldı.
ÇOCUKLARIN %76,1'İ CEP TELEFONU/AKILLI TELEFON KULLANDI
Cep telefonu/akıllı telefon kullandığını belirten çocukların oranı, 2024 yılında %76,1 oldu. Cep telefonu/akıllı telefon kullanma oranı yaş gruplarına göre incelendiğinde ise bu oranın 6-10 yaş grubundaki çocuklarda %66,3, 11-15 yaş grubundaki çocuklarda ise %86,2 olduğu görüldü.
ÇOCUKLARIN %32,6'SI HER YARIM SAATE BİR CEP TELEFONU/AKILLI TELEFONUNU KONTROL ETTİ
2024’te çocukların %76,1’i cep telefonu veya akıllı telefon kullandığını belirtti. Bu oran, 6-10 yaş grubunda %66,3, 11-15 yaş grubunda ise %86,2 olarak kaydedildi. Telefon kullanan çocukların %98,2’si cihazlarını düzenli olarak kullanıyor ve en yaygın kullanım alanları arasında %77,9 ile internette gezinme, %77,3 ile görüşme ve %75 ile video izleme yer aldı. Çocukların %32,6'sı cep telefonlarını en az 30 dakikada bir kontrol ettiğini belirtirken, bu alışkanlık özellikle 11-15 yaş grubunda daha yaygın olarak görüldü.
ERKEK ÇOCUKLAR KIZ ÇOCUKLARDAN DAHA FAZLA DİJİTAL OYUN OYNADI
Dijital oyun oynayan çocukların oranı 2024'te %74’e ulaştı. Erkek çocukların %82,8’i, kız çocukların ise %64,8’i dijital oyun oynadığını belirtti. Düzenli olarak oyun oynayan çocukların %41,8’i hafta sonu, %25,6’sı ise hafta içi günde iki saatten fazla oyun oynuyor. Oyun alışkanlıklarının sorumluluklara etkisi de araştırıldı; %35,6’sı oyun oynamanın sorumluluklarını aksattığını, %23,4’ü oyun oynamadığı zaman huzursuz ve mutsuz olduğunu ifade etti.
DÜZENLİ DİJİTAL OYUN OYNAYAN ÇOCUKLARIN %40,1'İ PLANLADIĞI SÜREDEN DAHA FAZLA OYNADI
Düzenli dijital oyun oynayan çocuklara dijital oyun oynamalarıyla ilgili kişisel düşünceleri sorulduğunda; çocukların %46,3'ü ebeveynlerinin kendisi hakkında çok fazla oyun oynadığını düşündüklerini belirtti. Düzenli dijital oyun oynayan çocukların %40,1'i planladığı süreden daha fazla oyun oynadığını, %35,6'sı oyun oynamanın sorumluluklarını aksatmaya neden olduğunu, %29,9'u oyun oynamak için çok fazla zaman harcadığını ve %23,4'ü dijital oyun oynamadığı zaman kendisini huzursuz ve mutsuz hissettiğini ifade etti.
ÇOCUKLAR EKRAN BAŞINDA DAHA FAZLA KALABİLMEK İÇİN DAHA AZ KİTAP OKUDU
Çocuklara; bilgisayar, cep telefonu/akıllı telefon, İnternet ve sosyal medya kullanımı, dijital oyun oynama, TV izleme gibi faaliyetler için ekran başında geçirdikleri sürenin neden olduğu durumlar sorulduğunda çocukların %34,4'ü ekran başında daha fazla zaman geçirdiği için daha az kitap okuduğunu belirtti. Bunu %33,3 ile daha az ders çalışmak, %25,5 ile ailesiyle daha az vakit geçirmek, %18,6 ile arkadaşlarıyla yüz yüze daha az görüşüp daha az oyun oynamak ve %17,2 ile daha az uyumak takip etti.
(TUİK)